Aktualności
Relacja z sympozjum „Świat Biblii. Biblia w kulturze świata”. II edycja. „O ucztach, ucztowaniu i gościnności. Biblia – dziedzictwo – tradycja” 17–19 X 2024
W dniach 17–19 października 2024 roku w budynku dydaktycznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przy ul. Bernardyńskiej 3 odbyło się interdyscyplinarne i międzynarodowe sympozjum biblijne „Świat Biblii. Biblia w kulturze świata”. Była to druga edycja tego wydarzenia, którą zatytułowano „O ucztach, ucztowaniu i gościnności. Biblia – dziedzictwo – tradycja”. Organizatorami sympozjum byli: Instytut Nauk Biblijnych Wydział Teologiczny Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Sekcja Biblijna Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie, Rada ds. Dialogu Ekumenicznego i Międzyreligijnego Archidiecezji Krakowskiej, a także Polska Rada Ekumeniczna – Oddział Krakowski. Odbyło się ono w ramach programu Krakowskie Konferencje Naukowe. Z kolei swym patronatem wydarzenie objęli: Stowarzyszenie Biblistów Polskich i Towarzystwo Biblijne w Polsce.
Na wydarzenie składało się siedem sesji referatowych, panel dyskusyjny i warsztaty pt. „Szabatowa chałka i wigilijny opłatek”, które odbyły się w Bożym Młynie przy parafii św. Jana Kantego, ul. Jabłonkowskiej 18 w Krakowie. W ramach warsztatów uczestnicy mieli okazję samodzielnie przygotować chałki oraz odbyła się 45 min. prelekcja na temat historii i metod wypiekania opłatków oraz pozyskiwania i sposobów przechowywania tych jakże kruchych eksponatów muzealnych. Z kolei działaniami w zakresie przygotowywania i pieczenia chałek koordynowali p. Józef Maślanka i p. Robert Róg (Stowarzyszenie Latarnia). Natomiast prelekcję na temat opłatków wygłosiła p. mgr Dorota Majkowska-Szajer z Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Codzienny posiłek jest niezbędny do podtrzymania życia, ale gdy nabiera szczególnie uroczystego charakteru, mówimy o uczcie podkreślał w swym przedłożeniu ks. dr hab. Jan Klinkowski, prof. PWT, przybliżając zagadnienia na temat „Znaczenie spożywania posiłków dla tworzenia wspólnoty na podstawie tradycji biblijnej i zwyczajów w starożytnych kulturach”. Jedzenie jest jednym z głównych obrazów w Piśmie Świętym. Od Księgi Rodzaju, gdzie Bóg mówi: „Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem” (1, 29), aż po Apokalipsę, gdzie mowa jest o „drzewie życia, rodzącym dwanaście owoców” (22, 2), Biblia pełna jest wzmianek na temat pożywienia i posiłków. Temu tematowi z kolei znaczną uwagę poświęcił ks. dr hab. Stanisław Wronka (UPJPII).
Wiele z biblijnych wzmianek na temat spożywania pokarmów wynika z pewnością z tego, że na starożytnym Bliskim Wschodzie do jedzenia przywiązywano bardzo dużą wagę. Było ono istotną częścią bardzo ważnego w tej kulturze prawa gościnności. Do pięknego starotestamentowego przykładu realizacji tego świętego prawa odwołała się w swoim przedłożeniu p. dr Miroslava Čilová (UJ), przywołując wydarzenia, które miały miejsce pewnego upalnego dnia, w samo południe, gdy Abraham obozował pod dębami Mamre, a na Bożym zegarze wybiła godzina szczególnej łaski. Bez mała stuletni człowiek porzuca schronienie w cieniu dębu, wybiega naprzeciw trójki przybyszów i prosi, by zechcieli skorzystać z jego zaproszenia: „O Panie, racz nie omijać Twego sługi” (Rdz 18, 3). Choć dostojny starzec mógł wyręczyć się swoimi sługami, jednak sam biega (hebr. „ruc” – Rdz 18, 2.7) około swoich gości z radosnym pośpiechem i przynagla również swoją żonę i służącego.
Biblia potępia brak umiaru, obżarstwo i pijaństwo, na co zwracała w swej prelekcji uwagę dr hab. Kalina Wojciechowska, prof. ChAT, ale jednocześnie nie neguje samego ucztowania. Co więcej, można powiedzieć, że był i jest to ulubiony sposób przebywania Jezusa z ludźmi poprzez tajemnicę Eucharystii. Nic więc dziwnego, że życie w wiecznej radości z Bogiem Biblia obrazuje wspaniałą ucztą: „Pan Zastępów przygotuje dla wszystkich ludów na tej górze ucztę z tłustego mięsa, ucztę z wybornych win, z najpożywniejszego mięsa, z najwyborniejszych win” (Iz 25, 6), do czego nawiązał m.in. w swym przedłożeniu ks. dr Piotr Herok z Uniwersytetu Opolskiego.
Z kolei o. dr Łukasz Popko OP (Ecole Biblique) w niezwykle ciekawym referacie pt. „Lew pije wino. Kontekst uczty Samsona z Filistynami”, pozwolił m.in. poprzez prezentację znalezisk archeologicznych z terenu starożytnego Bliskiego Wschodu zrozumieć dlaczego wino jest jak lew, bo przecież może być ono miłe jak mały kociak, ale też potrafi być agresywne.
Również do archeologiczno-historycznych aspektów nawiązał w swym przedłożeniu dr hab. Jerzy Ciecieląg, prof. UKEN prezentując temat: „Tyberiada czy Macheront? Uczta u Antypasa w świetle przekazów źródłowych i archeologii”. Natomiast dr inż. Anna Maria Wajda (UPJPII) w ramach prezentacji „Woń miła Bogu – menu ofiarne w świątyni jerozolimskiej” mówiła o archeozoologii i wkładzie nauk przyrodniczych w lepsze zrozumienie tekstu biblijnego.
Przywołane tematy wybranych wystąpień to tylko sygnalizacja obszernej i różnorodnej tematyki, jaką podejmowano podczas interdyscyplinarnego sympozjum międzynarodowego „Świat Biblii. Biblia w kulturze świata”. II edycja. „O ucztach, ucztowaniu i gościnności. Biblia – dziedzictwo – tradycja”. Bezdyskusyjnie to trzydniowe sympozjum biblijne pozwoliło na nowo przypomnieć sobie, że wspólne biesiadowanie jest nie tylko czynnością zaspokajającą potrzeby ciała, ale również relacyjną, duchową. Wyraża bliskość, wspólnotę, wzbudza atmosferę życzliwości i otwiera na innych, bo do stołu siada się z tymi, z którymi chce się rozmawiać, spędzać czas w dobrej atmosferze, i z którymi pragnie się budować wspólnotę i tworzyć więzi przyjacielskie. Przeszło ono już do historii, ale i otworzyło możliwości na nowe projekty, współpracę i ekumeniczny dialog przy bogato zastawionym stole Słowa Bożego.
Sympozjum to stanowiło także wydarzenie komplementarne do organizowanych od ponad 20 lat na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie wykładów otwartych „Biblia w kulturze świata”, ale także element obchodów Krakowskich Ekumenicznych Dni Biblijnych oraz element obchodów Krakowskich Ekumenicznych Dni Biblijnych. Centrum tych ostatnich stanowił Maraton Biblijny, czyli publiczne czytanie Pisma Świętego: Psalmów i Nowego Testamentu w przekładzie ekumenicznym, który w tym roku miał miejsce w kościele ewangelicko-augsburskim św. Marcina przy ul. Grodzkiej 58 w Krakowie.
Sympozjum organizowane jest przez Instytut Nauk Biblijnych Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przy współudziale Sekcji Biblijnej Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie, Rady ds. Dialogu Ekumenicznego i Międzyreligijnego Archidiecezji Krakowskiej oraz Polskiej Rady Ekumenicznej – Oddział Krakowski w ramach programu Krakowskie Konferencje Naukowe, pod patronatem miasta Kraków.
